Neslihan Perker
Her sene 31 Ekim’de kutlanan Cadılar Bayramı geldi çattı. Dünya tarihinin en gizemli konularından biri olan, tamamen kadınlarla özdeşleştirilen, sinemaya-edebiyata ilham veren, tarihte “cadı avı” gibi trajik bir olayın yaşanmasına sebep olan, gerçekten var olup olmadıkları kesin olarak bilinmeyen; zamanında başvurdukları bazı yöntemlere ve uygulamalara baktığımızda, aslında “şifacı” oldukları da söylenebilecek “cadı” isimli bu kadın topluluğunun tarihine kısaca bir göz atalım.
Öncelikle cadının kelime anlamına bakarak konuya girelim. Birçok din ve mitolojide kötü amaçlara hizmet ettiğine ve doğaüstü güçleri olduğuna inanılan kişi olarak tanımlanıyor bu hanımefendiler… Zamane insanının bildiği ise pelerinli, sivri başlıklı, süpürgesiyle uçan kadınlar. Cadılık kelimesi Farsçadan dilimize geçmiş ki orada da aynı anlamda kullanılıyor. Sözcüğün asıl kökenlerine indiğimiz Sanskritçede ise büyücü ve kötü ruh kelimelerinin karşılığı. Batı Cermen dillerindeki anlamı falcılık.
Cadılık kavramının ortaya çıktığı dönem tam olarak bilinmiyor. Ancak Orta Çağ ile erken modern Avrupa dönemlerinde (1480-1750) işlerin biraz sıkıntıya girdiği aşikâr, malum tarihteki ünlü “cadı avı” tam da bu süreçlere denk geliyor. Bahsettiğimiz dönemde yargılanan kadınlardan (nedense tüm cadılar kadın olmalıydı) tahmin edilen rakamlara göre 40 bin ila 60 bini, “neden bu kadınlar cadı efendim?” diyerek idam edilmiş. O dönemler cadıların kendi topluluklarına saldırıp, karanlık güçlerle iletişim içinde olduklarına dair bir inanç hakimmiş.
Cadılarla ilgili en eski kayıtlara M.Ö. 931 ile 721 yılları arasında ortaya çıktığı düşünülen 1.Samuel’in kitabındaki İncil’de rastlanmış. Daha sonrasında işler daha da büyümüş ve bu hanımların nasıl tespit edileceğinden onları yakalama tüyolarına, kim olduklarının anlaşılmasından öldürme önerilerine kadar geniş bir bilgi sunan Malleus Maleficarum (Cadı Çekici) piyasadaki yerini almış. Teologlar Heinrich Kramer ve James Sprenger tarafından 1486 yılında yazılan kitap, cadı avlarında başvurulan bir rehber olarak kabul edilmiş.
Gezegenimizde Cadılığın Etkileri:
Dünyanın birbirinden farklı coğrafyalarında, kültürlerinde büyücülükle, cadılıkla ilgili ritüellere, bilgilere, hikâyelere ve farklı isimlerde uygulamalara rastlanmakta. Mesela sinemada, korku türünde sıklıkla işlenen temalardan biri “Voodoo”dur. Bu uygulama çevresinde gelişen olayları, bazı filmlerin konusu gereği izlemişizdir. Voodoo Afro-Haiti kökenleri olan bir inanış biçimi. Afrika’da yaygın olan Macumba büyüsü ise farklı coğrafyalardaki uygulama biçimlerine bir diğer örnek olarak verilebilir.
Popüler Kültür:
Çok gizemli bir konu olan, tarihi oldukça eski zamanlara dayanan cadılık meselesi elbette edebiyata ve sinemaya da ilham olmuştur. Olmaya da devam ediyor… The Blair Witch Project, Practigal Magic, The Craft, Hocus Pocus gibi filmler, bazı cadı öykülerine örnek olarak gösterilebilir. J.K. Rowling’in 90’lı yıllarda kaleme aldığı, dünya tarihinin en çok satan kitapları arasına giren, sinemaya uyarlanan ve gerek karakterleri gerek kıyafetleri gerekse öyküsü ile etinden sütünden en çok faydalanılan serilerden biri olan Harry Potter ise büyücülük okuluna giden bir çocuğun hikâyesini konu alıyordu. Cadılık meselesine değinen bir başka kitap serisi Kate Tiernan tarafından yazılan "Sweep Series"dir. Ünlü yazar Arthur Miller’ın kaleme aldığı ve pek çok defa sahnelenen ünlü oyun “Cadı Kazanı”, tarihinde cadılıkla, cadı mahkemeleriyle özdeşleşen ve günümüzde turistik anlamda bunun tüm nimetlerinden faydalanan Salem kasabasında, bir grup insanın cadılıkla yargılanıp idam edilmesini anlatır.
Cadılar Nelerden Faydalanır?
Efendim şimdi bu hanımefendilerin bazı güçleri olduğuna inanılıyormuş evet ama neleri aracı olarak kullandıklarına bir bakalım isterseniz. Gerçi cadıların başvurdukları çoğu yöntem, günümüzde insanların bayıla bayıla tercih ettikleri uygulamalardan bazıları… Tarot, astroloji, chanting mantras, ouijalar, kuklalar, scrying, ruhlarla konuşmak ve onlardan yardım almak vb.
Cadılar Bayramı:
Son yıllarda alışılagelen ülkelerin haricinde de popülaritesi artmaya başlayan Cadılar Bayramı, her sene 31 Ekim günü kutlanıyor. Halloween olarak da anılan bu tarih yaklaşırken evlerin önleri, bahçeleri uygun dekoratif malzemelerle süsleniyor ve Cadılar Bayramı günü, özellikle çocuklar vampir, hayalet, cadı, kurt adam gibi karakterlerin kostümlerini giyerek sokaklarda dolaşırken kapıları çalıp; “Oyun mu, Şeker mi?” sorusuyla, malum şekerleri toplaya toplaya geziyorlar. New York gibi bazı şehirlerde büyük organizasyonlu etkinlikler düzenleniyor; birçok ülkede konsepte uygun partiler veriliyor. Artık Türkiye’de de benzer eğlencelere rastlıyoruz.
Halloween aslında, All Hallow's Eve yani “Azizler Günü'nün Arifesi” kavramından kısaltılarak oluşturulmuş. Cadılar Bayramı denilen kutlamanın asıl kökenine baktığımızda, pagan geleneğinden geldiğini görüyoruz. Antik Britanya'da yaşayan pagan Keltlerin kutladığı, yazın bitişi ve kışın başlangıcına atıfta bulunan “Samhain Festivali”, mevzunun kalbi. Cadılar Bayramı Pagan ve Hristiyan köklere sahip olsa da günümüzde herkes tarafından kutlanan bir etkinlik halini almış durumda.
